Uraz kręgosłupa
Najczęściej do obrażeń kręgosłupa dochodzi w sytuacjach wypadków komunikacyjnych, skoków na główkę do płytkiej wody, upadków z wysokości i w czasie eksplozji. Od sprawnego i fachowego postępowania osoby udzielającej pomocy zależy zdrowie poszkodowanego oraz uchronienie go przed ewentualnymi powikłaniami lub kalectwem.
Uraz kręgosłupa można podejrzewać, gdy u poszkodowanego zauważamy następujące objawy:
- widoczne na zewnątrz obrażenia kręgów;
- opasujący ból lub przymusowe ułożenie szyi (wtedy należy podejrzewać uraz odcinka szyjnego);
- krwiaki, otarcia, stłuczenia czy przesunięcia kręgów wyczuwalne pod palcami w badaniu urazowym;
- uskoki, garby, ból wyrostków kolczystych lub zmiana odstępu między nimi;
- niedowład (całkowity lub częściowy) i zaburzenia czucia;
- samoistne oddanie kału, moczu, a u mężczyzn priapizm (bolesny wzwód prącia);
- zaburzenia oddychania (w zależności od wysokości uszkodzenia rdzenia);
- zaburzenia termoregulacji.
Miesięcznik "Policja 997" - www.gazeta.policja.pl
Aleksandra Wicik
konsultacja sierż. Magdalena Mażewska z CSP w Legionowie
zdj. Andrzej Mitura
Postępowanie w przypadku urazu kręgosłupa:
• Wezwij pomoc.
• Dokonaj podstawowej oceny stanu poszkodowanego oraz mechanizmów zdarzenia.
• Poszkodowanego zostaw w pozycji pourazowej i w miejscu, gdzie doszło do urazu. Tylko w stanie wyższej konieczności (brak podstawowych oznak życia, niebezpieczeństwo w miejscu, w którym znajduje się poszkodowany) zmień jego pozycję albo ewakuuj z miejsca zdarzenia.
• Zabezpiecz odcinek szyjny kręgosłupa: załóż poszkodowanemu kołnierz ortopedyczny lub obłóż jego głowę kocem albo kurtką.
• Okolice lędźwi, kolan i kostek wypełnij miękkimi tkaninami, a wzdłuż tułowia, w celu stabilizacji, ułóż zrolowane koce, kurtki lub inne przedmioty dostępne w miejscu zdarzenia.
• Zabezpiecz poszkodowanego termicznie i przez cały czas kontroluj jego funkcje życiowe.
Pamiętaj! Zabezpieczaj osobę poszkodowaną w pozycji zastanej. Ogranicz do maksimum jej poruszanie się, sam również unikaj zbędnych ruchów.
1. Za pomocą rąk i kolan ustabilizuj głowę i odcinek szyjny kręgosłupa poszkodowanego przed założeniem kołnierza. Jeśli jest dwóch ratowników, to jeden z nich cały czas stabilizuje głowę rannego łącznie z kręgosłupem szyjnym
2. Załóż poszkodowanemu kołnierz ortopedyczny - jeżeli go nie posiadasz, do przyjazdu karetki stabilizuj głowę oraz kręgosłup szyjny za pomocą dłoni i kolan
3. Nogi ustabilizuj, wiążąc je chustami trójkątnymi w dwóch lub trzech miejscach. Dodatkowo możesz obłożyć osobę poszkodowaną np. zrolowanymi kocami, kurtkami czy torbami
4. Zabezpiecz poszkodowanego przed wychłodzeniem, przykrywając go kocem termoizolacyjnym; jeżeli go nie masz, użyj kurtki, koca lub marynarki
5. Do przyjazdu pogotowia monitoruj funkcje życiowe poszkodowanego - jeżeli jest przytomny, utrzymuj z nim kontakt słowny, nie zezwalaj na poruszanie